اولین نمایش سینمایی تاریخ در سال ۱۸۸۵ اتفاق افتاد تا شاهد تولد هنری جدید باشیم که اکنون به نام سینما شناخته میشود. پیش از این تلاش میشد که تصاویر به صورت متحرک نشان داده شوند، اما این موضوع تا زمان برادران لومیر که اولین فیلم را در فرانسه ساختند محقق نشد.
در ابتدا این فیلمها چیزی بیشتر از تعدادی تصویر نبودند که در واقع هدف اصلی نیز همین بود. این آثار را میتوانیم مستندهای کوتاه بدانیم، چرا که بسیار مختصر بودند و لحظاتی مستند از زندگی روزمره را به تصویر میکشیدند؛ مثل تصاویری از کار کردن کارگران در یک کارخانه و یا وارد شدن یک قطار به ایستگاه. یکی از اولین فیلمهای تاریخ که دارای سناریو و فیلمنامه بود، فیلم «جنگ بالش ها» در سال ۱۸۹۷ بود.
آغاز یک فیلمنامه واقعی
عنوان و توضیحات فیلمها تا آغاز قرن بیستم به عنوان سناریوی یک اثر استفاده میشد. تا جایی که سینما یک خالق جدید به نام ژرژ ملییس پیدا کرد و نوآوریهایی در شیوه روایت فیلمها و فیلمسازی ایجاد شد. او در واقع جلوههای ویژه و مونتاژ را در سینما پایه گذاری کرد. او همینطور اولین شخصی بود که فیلمنامه اش به فیلمنامهای که در پروژههای امروزی مورد استفاده قرار میگیرد شباهت زیادی داشت. به خصوص فیلم سینمایی «سفر به ماه» که در سال ۱۹۰۲ ساخته شد.
ملییس در این فیلم داستان گروهی از فضانوردان را روایت میکند که از طریق یک سفینه که به فضا پرتاب میشود، به ماه سفر میکنند. این فیلم تنها ۱۴ دقیقه زمان دارد و ژرژ ملییس برای آن ۳۰ خط دیالوگ نوشته بود که شامل توضیحات مرحلههای مختلف و همینطور جلوههای ویژه میشد.
در سال ۱۹۰۳ نیز یک پیشرفت مهم دیگر در هنر سینما به دست ادوین اس پورتر در فیلم «سرقت بزرگ قطار» رخ داد. فیلمی که برای اولین بار یک کارگردان برای آن یک متن نوشته بود و برای هر لحظهای که از فیلم نمایش داده میشد، مخاطب در پی آن یک متن کوتاه را نیز میدید.
افزایش استقبال و سرمایه گذاری روی فیلمنامهها
بعد از اینکه دو فیلم مذکور مورد استقبال قرار گرفتند و هنر سینما را در سراسر جهان گسترش دادند، درخواستها برای فیلم سینمایی افزایش پیدا کرد و به طبع، میزان تولیدات نیز بیشتر شد. به منظور افزایش سود آوری و فروش، کمپانیهای تولید کننده فیلم باید تصمیمات مهمی میگرفتند که مهمترین آن کاهش هزینهها با محدود کردن میزان سکانس فیلمها بود. در این برهه بود که کارگردانها باید فیلمنامه و سناریوها را با دقت مینوشتند. با افزایش تولیدات، سیستمی مثل هالیوود ایجاد شد که تعداد زیادی از فیلمها به طور همزمان تولید میشدند.
فیلمهای صامت و صدادار
فیلمنامههای سینمایی، همزمان با پیشرفت تجاری سینما در عصر صامت به پیشرفت خود ادامه داد، اما پس از آنکه اولین فیلم سینمایی ناطق سینما به نام «خواننده جاز» در سال ۱۹۲۷ منتشر شد پیشرفت فیلمنامه و سناریوها شدت و سرعت بیشتری گرفت. از آن زمان دیگر سناریوها طرح اصلی فیلم نبودند و لحظاتی که باید فیلمبرداری میشد و چگونگی فیلمبرداری آنها نیز در فیلمنامه ذکر میشد.
از همه مهمتر با ظهور فیلمهای ناطق، ژانرهای سینمایی جدیدی نیز ایجاد شد که از جمله ان میتوان به فیلمهای موزیکال اشاره کرد. فیلمهایی که نیازمند همکاری مشترک میان اهنگسازها و فیلمنامه نویسها بود، تا سناریویی خلق شود که نه تنها از طریق تصاویر بلکه از طریق کلمات و موسیقی پیامی به مخاطب منتقل شود. با این حال حتی هنوز هم با گذشت ۱۲۰ سال از آغاز به کار و تولد سینما، تغییرات و توسعههایی در زمینه فیلمنامه رخ میدهد.
منبع: Aljazeera